Armarria

“Urre koloreko azkazalak dituen kororik gabeko otso beltza eta urre koloreko adarrek zeharkatzen duten zilar koloreko arkumea ahoan, pribilejioak otoitz egiten duenaren arabera”.

XVI mendeko zaraitzuarrek beren orduko noblezia erakusten zuen harmarria eduki nahi zuten. Hori dela eta, 1564ean erregearengana jo zuten, beren nahia aztertuko duena nahiz eta aitonen semeak kontra edukitzean pribilejioa ematea atzeratu zuen.
Azkenean 1566 urteko maiatzaren 6an pribilejioa ematen zaie egindako merituak eta Frantziarekin muga egiten zutela kontutan hartuz, dokumentuan esaten den legez. Aurrerantzean zaraitzuarrek beren kaperetan Felipe IIak emandako arma erakuts ahal zitzaketen, etsaiek inguratutako abeltzantzan ziharduen herriaren sinbolo bezala:

“Urre koloreko azkazalak dituen kororik gabeko otso beltza eta urre koloreko adarrek zeharkatzen duten zilar koloreko arkumea ahoan, pribilejioak otoitz egiten duenaren arabera”.

Data honetatik aurrera, Nafarroako nobleziaren lege serioek Ibaxean jatorria zutenei eta bertan bizitzen zirenei Kaparetasun Agiriak eskuratzea baimendu zuten.
Blasoi hau Zaraitzuko Ibaxeko herri guztiena ere bada.

Ibaxeko hainbat etxetako ormetan agertzen da honako harmarria.

Etorri Zaraitzura